Tıraxtur kulubunun Azərkeşləri Təbrizdə
آذربايجان دياريميز ستارخان سرداريميز
تراختور تيمينين هاوادارلاري تبريزده ياغيش آلتيندا
تصاوير هواداران تيم تراكتورسازي در تبريز
تورك ديلي افتخاريميز تراختور اتحاديميز
آيريليق يكي از ترانههاي فولكلور و عاميانه آذربايجان به شمار ميآيد رجب ابراهيمي (فرهاد) آن را در ۱۳۳۵ خورشيدي سرود و استاد علي سليمي آهنگ سازي آنها را انجام داد و خانم وارتوش(همسر استاد سليمي) از راديو تبريز ان را اجرا كرد. ترانه آيريليق با اجراي رشيد بهبودف شهرت جهاني پيدا كرد و بعدها لطف يار ايمانوف و گوگوش (آلبوم: نيمه گمشده من) هم آن را اجرا كردند.
فيكريندن گئجه لر ياتا بيلميرم
بو فيكري باشيمدان آتا بيلميرم
دئييرم چون سنه چاتا بيلميرم
آيريليق، آيريليق، آمان آيريليق
هر بير دردن اولار يامان آيريليق
اوزوندور هيجرينده قارا گئجه لر
بيلميرم من گئديم هارا گئجه لر
ووروبدور قلبيمه يارا گئجه لر
آيريليق، آيريليق، آمان آيريليق
هر بير دردن اولار يامان آيريليق
ياديما دوشنده آلا گوزلرين
گويده اولدوزلاردان آلام خبرين
نئيله ييم كسيبدير مندن نظرين
آيريليق، آيريليق، آمان آيريليق
هر بير دردن اولار يامان آيريليق
آيريليق درديني چكمه ين بيلمز
ياردان آيري دوشن گوز ياشين سيلمز
دئييرلر اينتظار خسته سي اؤلمز
آيريليق، آيريليق، آمان آيريليق
هر بير دردن اولار يامان آيريليق
نئجه كي ائليمدن آيري دوشندن
سورار بيربيريني گوروب بيلندن
حسرتله سيزلار يار داييم بو غمدن
آيريليق، آيريليق، آمان آيريليق
هر بير دردن اولار يامان آيريليق
ايل لردي اوزاقام آرخام ائليم دن
بلبلم دوشموشم آيري گولوم دن
جور ايله آييريب شيرين ديليم دن
آيريليق، آيريليق، آمان آيريليق
هر بير دردن اولار يامان آيريليق
اولوبدور بيگانه ياريم_ يولداشيم
غريبه ساييلير سئوگيم – سيرداشيم
بوجاوان چاقيمدا آغارديب باشيم
آيريليق، آيريليق، آمان آيريليق
هر بير دردن اولار يامان آيريليق
مني آغلاداندان گولوش ايسته رم
آيري دوشنيمله گوروش ايسته رم
حصاري ييخماقا يوروش ايسته رم
آيريليق، آيريليق، آمان آيريليق
هر بير دردن اولار يامان آيريليق
تراكتور تاخيمي ائلدن گوج آلير كوتلودور يولونوز بابالار كيمي مئيدانا گيرنده سانكي گول آچير اينينه گئيدييين تورك بايراغي دير آرخالان ائلينه ائل دير داياغين سؤك دوشمان قالاسين تيترت دونياني
دوشمان اوريينه ولوله سالير
ائلين قارتالي دير گئت-گئت اوجالير
اوجال تراكتوروم سئويندير بيزي
ميدان دا سينه گر قايالار كيمي
سالدير دوشمانلارا دالغالار كيمي
سالدير تراكتوروم سئويندير بيزي
سئون لر سئوينج دن قوش كيمي اوچور
قول لارين هر كسين كؤنلونو آچير
قول آت تراكتوروم سئويندير بيزي
او قان بوياسي دير ائلين قانيدير
توم گوجونله يورو دؤيوش چاغيدير
دؤيوش تراكتوروم سئويندير بيزي
قارانليق يوللاردا ائل دير چيراغين
قوي ائلين له گلسين آدين سوراغين
ائلين دان اولدوزو سئويندير بيزي
داماريندا آخير بابكين قاني
اوجالت بير داهادا آذربايجاني
اوجالت تراكتوروم سئويندير بيزي
نمايندگــي
اينجا آذربايجان است آتش زير خاكستر.اينجا همان جاييست كه نامش بهترين معيار جهت شناختن خادم از خائن و دوست از دوشمن مي باشد.اينجا همان سرزمينيست كه در طول تاريخ نشان داده كه چگونه كساني را كه به ملتش تكيه كرده آبرو داده و چگونه افراد خائن را بي آبرو نموده است.
و اما باز مجلس و وكالت ملت
سخنم با كسانيست كه نامزد ورود به مجلس هستند اينرا بدانند كه اگر مي خواهند چه امروز و چه فردا چه در اين دولت و چه در ديگر دولتها چه در اين حكومت و چه در ديگر حكومتها در بين مردم جايگاهي داشته و گرفتار غضب اين ملت نشوند پس در همه حال به آذربايجان و مردمانش تكيه كرده و در دفاع از ارزشها و هويت اين سرزمين تلاش نمايند.همانگونه كه تا آذربايجان هست نام نماينده مردميش اعلمي را فراموش نخواهد كرد
(اوياق)
گئـچيب جـاندان اؤز ائليـه جـان وئره ن
بابكم من آذربـايجــان اوغلويـام
آنـا يوردا اوره كدن عئشق بسلــه يه ن
بـابكم من آذربـايجــان اوغلويـام
ايللــر بـويـو ، جـللاد بـوينـو بـورمـوشام
سينـه گـريب دوشمـه نيمـي يورموشام
ائللريميــن خـيــدمتينــده دورمـوشــام
بـابكم من آذربـايجــان اوغلويـام
بـاغلي قوللا معتصــم'دن قــورخمــاديم
اؤلوم گلدي من سؤزومدن چـيخماديم
آل قانيمي مه ير اوزه يـاخماديم
بـابكم من آذربـايجــان اوغلويـام
تـاريخيمــي آل قــانيمــلا يــازميشــام
قودوزلارا دريــن قـبير قــازميشـام
كيم دئييري من يولومو آزميشام
بابكم من آذربـايجــان اوغلويـام
هوندور داغـام سئللــر منــي ييخـمادي
دوشمنيم ده اوزومه خــور بـاخمادي
آخدي قانيم گؤز ياشلاريم آخمادي
بـابكم من آذربـايجــان اوغلويـام
سينمــده بير يـانـار اود وار سـؤنـولمـه ز
شرف يولو گئده ن يـولچو دؤنولمه ز
محببتيم ائللــريمــــــــدن اوزولمـــــه ز
بـاشـي اوجـــا آذربـايجـــان اوغلويـام
قودرتيمي اؤز ائليمدن آلميشــام
چـراغ اولـوب قــارانليقــدا يــانميشــام
ظفـر مـــارشــي وطنيمــده چالميشـام
بـابكم من آذربـايجـــان اوغلويـام
ايـران بــدن آذربـايجــان جــانيمديـــر
تـوركو ديلــي دامــارلاردا قــانيمديــر
بورا منه وطنيمــديــر شانيمــديـــر
بـابكم من آذربـايجــان اوغلويـام
استاد هوشنگ جعفري دن بير گوزل شعر بير ائلي بوراندا قاردا چكه جم بيرائلي باهاردا واردا چكه جم بير شكيل چكه جم گوزگيله سينه آرزيلار دوزوله سيل سيله سينه بير باهار سالاجام قيش چيله سينه بير لالا خونچاسين قاردا چكه جم بير داغي چكه جم دومان ايچينده بير ياخشي بيتره م يامان ايچينده بير حققي دوغرولدام گومان ايچينده شاختادا بير آغاج باردا چكه جم بير سئلي چكه جم سارا قوينوندا بير ائلي يارديم سيز يارا قوينوندا بير ديلي ديلچك سيز داردا چكه جم تيكيلي بير آغيز چكه جم بوما بير درين باخيش كي فيكيره جوما يوللايام شكيلين تهرانا قوما بير ائلين يوخلوقون واردا چكه جم بير ايشيق چكه جم اوزاقدان آتيب بير دنيز چكه جم دنيزه باتيب بير ائلي چكه جم مين ايلدي ياتيب وارليغين بيلميره م هاردا چكه جم نيله ييم ديل سيز بير باش چكه نميرم ائليمين گوزونده ياش چكه نميرم بو ائلين ماهني سين تاردا چكه جم ائليمي باهاردا واردا چكه جم.
ئديم ـ دئدي دئديم:اي غنچه دهن، كونلومو قان ائله ميسن، دئدي :بيجا يئره عشقيمده فغان ائيله ميسنِ دئديم:انصاف ائله ، اينجيتمه مني ، عاشقينم ، دئدي: گئت ، سيرّيمي دنيايا عيان ائيلمه ميسن دئديم: آغلاتما مني سرو بويون شؤقنده، دئدي: گوز ياشي بيهوده روان ائيلمه ميسن: دئديم: آخير، گوزليم، باخ وبهاريم سن سن، دئدي: سن عؤمرونو حسرتله خزان ائيله ميسن. دئديم: آز چكمه ميشم گوزلرينين حسرتيني، دئدي: اؤز كؤنلونو يئرسيز نيگران ائيله ميسن. دئديم: عشقينده اسيرم، منه بس خئييري نه دير؟ دئدي: اولده بو سودادا زيان ائيلمه ميسن. دئديم: عشق آتشي نئيلر منه، قورغان دئيلم دئدي: بيچاره، يانارسان، نه گمان ائيله ميسن؟ دئديم:اي گول، من ازلدن ده گوزل عاشيقييم، دئدي: سن رحونوعشق ايله جاوام ائيله ميسن. دئديم:هر گون سحر كويوندا دولانماقدير ايشيم، دئدي: واحد،نه گوزل يئرده مكان ائيله ميسن.
Heyatim, ureyim, ruhum, heyanim Sen menim etirli, gullu aqimsan YAŞASIN AZADLIĞE YAŞATMAQ UČUN YAŞAYAN MILLƏT
Menim noqul payim, naqil payimsan.
Sipsirin demirem tendir coreyim
Biz ki, eyni gunde,eyni aydaniq
Omrume ureyun isiq salibdi.
Menim gzlerimin ciraqi olan
Qizildan taxtin yox, baxtin oladi
Iki cut disin var odaki altda
Gulusun en baha urek melhemi
Alahin goylerden-yeddinci qatdan
Gonderdiyi payi sensen elemi
QERIBEYEM
Men sevmeyi, sevilmeyi
Gile-gile unutmusam
Asib cosan deli esqi
Goz yasimla qurutmusam
Meni yolumdan qaytarma
Baliq sudan cixdi daha
Arxamca perisan baxma
Pesman olub qayitma ha!
Kim bilir, belke haqli sen
Belke de men qeribeyem
Saysiz sayda nidalarin
Heyretinde ifadeyem.
SENE SE’R YAZMAQ ISTEDIM
Sene se’r yazmaq istedim
Ureyimin gucu catmadi.
Saclarinin etrine coreyimin gucu catmadi
Nefesinde
isiqin etri, Gunesin dadi
sesin - Tanri duasi.
ele bil baqrimdan cixan ureksen,
ele bil dunya hec olmayibdi
ya men olmamisam bu qeder ildi...
...sene se’r yazmaq istedim
butun misralarda SEVIREM dedim.
DEME
seni sevdiyimi hec kime deme
Denizi goylere qaldirmisam men...
seni sevdiyimi hec kese deme
hebsxanadan qacan,
gunahsiz ''casus'' kimi
Ureyimde geceler-bu gizli sevdam.
****
Gozlerimi yumub-
Ellerimle
gozlerimi qapayanda,
Gozlerime gorunur
Vetenimin xeritesi.
cokur gozlerime
Itirilen ve qalan torpaqlarim
Yaxam dusmen elinde-Qarabaqim!
Gozlerimi qapayanda
Serheddime
daqdan divar horurem,
Sabahlari daha gozel gorurem.
Gozlerimi qapayanda
Sah babamin-Ismayilin
Ruhu mene "dur!"-deyir.
"Topqapida
dord yuz ildi murgu doyen"
Qilinci mene "vur" deyir!
ANAM ELCI GEDEN GUN
Baglar cilvelenib, ciceklenibdi
Goller sonalanib, goyceklenibdi
Daq cayi bir az da ureklenibdi
Anam elci geden gun.
Xeyal yellenceyi yirqalandiqca
Besikkden-besiye atir qelbini
O kecen gunleri bir-bir andiqca
Atlayir ezabin pillelerini
Sonalar golunde bir sona uzur
Hec kime benzeri yoxdur anamin!
Biri eskik olsa bilin ki duzdur
Goyde ulduzlari bir-bir sanayin.
YENE SENI SEVIREM
Baqrimin basi sokulub,
Yene seni sevirem
Uzumun suyu tokulub
Yene seni sevirem
Adima sam yanir
allah evinde
Oduma can yanir,.....
Yene seni sevirem.
ستار خان از سرداران جنبش مشروطه خواهي ايران، و ملقب به سردار ملي است. در مقاومت تبريز وي جانفشانيهاي بسياري كرد.
مقدمه
ستار قرهداغي سومين پسر حاج حسن قره داغي در سال ۱۲۸۵ق (۱۸۶۸ ميلادي) به دنيا آمد. او از اهالي قرهداغ آذربايجان بود كه در مقابل قشون عظيم محمد علي شاه پس از به توپ بستن مجلس شوراي ملي و تعطيلي آن كه براي طرد و دستگير كردن مشروطه خواهان تبريز به آذربايجان گسيل شده بود ايستادگي كرد و بناي مقاومت گذارد. وي مردم را بر ضد اردوي دولتي فرا خواند و خود رهبري آن را بر عهده گرفت و به همراه ساير مجاهدين و باقرخان سالار ملي مدت يك سال در برابر قواي دولتي ايستادگي كرد و نگذاشت شهر تبريز به دست طرفداران محمد علي شاه بيفتد. اختلاف او با شاهان قاجار و اعتراض به ظلم و ستم آنان، به زمان كودكي اش بر ميگشت. او و دو برادر بزرگترش اسماعيل و غفار از كودكي علاقه وافري به تيراندازي و اسب سواري داشتند، اما اسماعيل فرزند ارشد خانواده در اين امر پيشي گرفته بود و شب و روزش به اسب تازي، تيراندازي و نشست و برخاست با خوانين و بزرگان سپري ميشد، سرانجام او در پي اعتراض به حاكم وقت دستگير و محكوم به اعدام شد. اين امر كينهاي در دل ستار ايجاد كرد و نسبت به ظلم درباريان و حكام قاجاري خشمگين شد.
جواني
ستار در جواني به جرگه لوطيان (جوانمردان، يا اهل فتوت) محله اميرخيز تبريز درآمد و در همين باب در حالي كه به دفاع از حقوق طبقات زحمتكش بر ميخاست با مأمورين محمدعلي شاه درافتاد و به ناچار از شهر گريخت و مدتي به راهزني مشغول شد، اما از ثروتمندان ميگرفت و به فقرا ميداد. سپس با ميانجيگري پارهاي از بزرگان به شهر آمد و چون در جواني به درستي و امانتداري در تبريز شهرت داشت به همين دليل مالكان حفاظت از املاك خود را به او ميسپردند. او هيچ گاه درس نخواند و سواد خواندن و نوشتن نداشت، اما هوش آميخته به شجاعتش و مهارت در فنون جنگي و اعتقادات مذهبي و وطن دوستي اش، او را در صف فرهيختگان عصر قرار ميداد.
مقاومت
او در مدت يازده ماه از ۲۰ جمادي الاول ۱۳۲۶ق تا هشتم ربيع الثاني ۱۳۲۷ق رهبري ِ مجاهدين تبريز و ارامنه و قفقازيها را بر عهده داشت و مقاومت شديد و طاقت فرساي اهالي تبريز در مقابل سي و پنج الي چهل هزار نفر قشون دولتي، با راهنمايي و رهبريت او انجام گرفت، به طوري كه شهرت او به خارج از مرزهاي كشور رسيد و در غالب جرايد اروپايي و امريكايي هر روز نام او با خط درشت ذكر ميشد و درباره مقاومتهاي سرسختانه وي مطالبي انتشار مييافت.
در اواخر كارِ محاصره تبريز قواي روسيه با موافقت دولت انگليس به سوي تبريز آمد و راه جلفا را باز كرد. قواي دولتي با ديدن قواي روس به تهران بازگشت و محاصره تبريز پايان گرفت، اما ستارخان حاضر به اطاعت از دولت روس نشد و در اواخر جمادي الثاني ۱۳۲۷ق (اواخر ماه مه ۱۹۰۹م) به ناچار با همراهانش به قنسول خانه عثماني در تبريز پناهنده شد. در منابع ذكر شدهاست كه ستارخان به كنسول روس (پاختيانوف) كه ميخواست بيرقي از كنسول خانه خود به سر در خانه ستارخان زند و او را در زينهار دولت روس قرار دهد گفت: «ژنرال كنسول، من ميخواهم كه هفت دولت به زير بيرق دولت ايران بيايند. من زير بيرق بيگانه نميروم.»
پس از عقب نشيني قواي روس مردم شهر به رهبري ستارخان در برابر حاكم مستبد تبريز رحيم خان قد علم كردند و او را از شهر بيرون راندند، اما اندكي بعد ستارخان در زير فشار دولت روس، دعوت تلگرافي ِ آخوند ملامحمدكاظم خراساني و جمعي از مليون را پذيرفت و با لقب سردار ملي به سوي تهران حركت كرد. در اين سفر باقرخان سالار ملي نيز همراه او بود.
هدف دولت مشروطه از اين اقدام كه به بهانه تجليل از ستارخان و باقرخان صورت گرفته بود در واقع كنترل آذربايجان و خلع سلاح مجاهدين تبريز بود. روز شنبه ۷ ربيع الاول سال ۱۳۲۸ق در شب عيد نوروز، جمعيت زيادي از مردم و رجال شهر از جمله يپرم خان ارمني براي وداع با ستارخان و باقرخان جمع شدند و آنان درميان هلهله جمعيت از منزل خود بيرون آمدند و به سوي تهران حركت كردند. در بين راه نيز در شهرهاي ميانه، زنجان، قزوين و كرج استقبال باشكوهي از اين دو مجاهد راستين آزادي به عمل آمد و هنگام ورود به تهران نيمي از شهر براي استقبال به مهرآباد شتافتند و در طول مسير چادرهاي پذيرايي آراسته با انواع تزيينات، و طاق نصرتهاي زيبا و قاليهاي گران قيمت و چلچراغهاي رنگارنگ گستردند. در سرتاسر خيابانهاي ورودي شهر، تابلوهاي زنده باد ستارخان و زنده باد باقرخان مشاهده ميشد. تهران آن روز سرتاسر جشن و سرور بود. ستارخان پس از صرف ناهار مفصلي كه در چادر آذربايجانيهاي مقيم تهران تدارك ديده شده بود به سوي محلي كه براي اقامتش در منزل صاحب اختيار (محلي در خيابان سعدي كنوني) در نظر گرفته بودند رفت. او مدت يك ماه مهمان دولت بود، اما به دليل وجود سربازان و كمي جا دولت، محل باغ اتابك (محل فعلي سفارت روسيه) را به اسكان ستارخان و يارانش و محل عشرت آباد را به باقرخان و يارانش اختصاص داد. پس از چند روزي كه نيروهاي هر دو طرف در محلهاي تعيين شده اسكان يافتند مجلس طرحي را تصويب نمود كه به موجب آن تمامي مجاهدين و مبارزين غيرنظامي از جمله افراد ستارخان و خود او ميبايست سلاحهاي خود را تحويل دهند. اين تصميم به دليل بروز حوادث ناگوار و ترور مرحوم سيد عبدالله بهبهاني و ميرزاعلي محمدخان تربيت از سران مشروطه گرفته شده بود.، اما ياران ستارخان از پذيرفتن اين امر خودداري كردند. به تدريج مجاهدين ديگري كه با اين طرح مخالف بودند به ستارخان و يارانش پيوستند و اين امر موجب هراس دولت مركزي شد. سردار اسعد به ستارخان پيغام داد كه «به سوگندي كه در مجلس خورديد وفادار باشيد و از عواقب وخيم عدم خلع سلاح عمومي بپرهيزيد.»، اما باز ياران ستارخان راضي به تحويل سلاح نشدند.
سالار مليميزين مختصر زندگينامه سي
باقر خان، مشهور به سالار ملّي، يكي از مبارزان تبريزي جنبش مشروطيت ايران بود.
او قبل از مشروطيت بنّا بود. پس از مشروطيت مجاهد شد. رياست مجاهدين محله خيابان (خيابان يكي از محلات قديمي تبريز است مشتمل بر بخشهاي واقع در جنوب رودخانه آجي در شرق شهر كه تا جنوب شرقي نيز ميرسيد)، تبريز به دست او افتاد. پس از به توپ بستن مجلس، به دستور انجمن ايالتي مانند ستارخان دست به اسلحه برد و با قشون دولتي كه تبريز را در محاصره داشت جنگ كرد. امّا پس از اوّلين شكست كه از قشون دولتي خورد، سست شده در صدد تسليم برآمد. تا كار ستّارخان كه در اميرخيز، محله ديگر تبريز، با دولتيان جنگ ميكرد قوت گرفت، وي نيز سستي را از خود دور ساخته بار ديگر به جنگ با قشون دولتي پرداخت. در اثر همكاري او با ستّارخان كار مشروطهطلبان پيشرفت كرد و تبريز از فشار محاصره راحت شد. انجمن ايالتي تبريز باقرخان را به لقب سالار ملي ملقب ساخت، و از او تقدير كرد و آوازه اشتهارش در سراسر ايران پيچيد.
چنانكه در تواريخ مشروطيت نوشتهاند، در اثر مجاهدت ستّارخان و باقرخان مشروطيّت نجات يافت. اما خود تبريز ديري نگذشت كه به دست قشون روس افتاد. سالار ملي و سردار ملي در تبريز نماندند و به تهران حركت كردند. يك استقبال شاهانه از اين دو مجاهد شجاع از طرف دولت مشروطه به عمل آمد.
باقرخان در تهران منزوي ميزيست تا قضيه مهاجرت پيش آمد. او ديگر در تهران درنگ نكرد و دنبال مهاجرين رفت. شبي در نزديكي قصر شيرين عدهاي از اكراد بر سر او و رفقايش ريختند و سرشان را بريدند. (مرگ باقرخان به همراه هجده نفر از ياران و همراهانش در محرم ۱۳۳۵ قمري / آبان ۱۲۹۵ خورشيدي به دست يكي از اشرار معروف اكراد قصرشيرين به نام محمد امين طالباني به قصد تصاحب اسب و وسائل مهمانان خود، صورت گرفت.)
باقرخان بر خلاف ستّارخان كه شيخي بود، از متشرعه بود. از علماي مخالف مشروطيت كه متشرعه بودند جانبداري ميكرد و به آنها احترام ميگذاشت. با ستارخان رقابت داشت و ميگفت: مرد آن نيست كه در اميرخيز جنگ كند. مرد منم كه در ساريداغ با قشون دولتي جنگ كردهام. (علي رغم اين سخن اين دو بزرگوار دو بازوي قوي و شكست ناپذير انقلاب مشروطيت بودند)
در هر حال سالار ملّي مردي جسور و ساده بود. حق بزرگي به گردن مشروطيت ايران دارد. او و ستارخان براي مشروطيت با قواي دولتي به جنگ برخواستند و موفق شدند. اين دو نفر از توده برخاسته بودند، در سخت ترين ايام با اتكاء به توده تبريز با شاه مستبد مبارزه كرده بودند؛ يك حركت و نهضت ملي را رهبري كرده بودند، مسلمان بودند و به مشروطيت ايمان داشتند. اين بود كه به آساني قهرمان ملت شناخته شدند.
دمكراتهاي آذربايجان كه نهضت خود را در دنباله نهضت مشروطيت و مكمل آن و خود را وارث سنن مجاهدين آن دوره ميدانستند، مجسمه باقر خان را در ميدان شهرداري تبريز تصب كردند. در ۲۴ آذر ماه ۱۳۲۵ پس از سقوط پيشهوري مردم تحت تأثير احساسات آن مجسمه را كه اثر دمكراتها بود برانداختند. از اين عمل معلوم ميشود كه نهضت پيشه وري چقدر به ضرر مشروطيت و آزادي و اين قبيل معاني بودهاست.
داماد باقر خان سرتيپ هاشمي است كه فرمانده قواي دولتي مأمور آذربايجان بود كه در طي جنگي مختصر قواي دمكراتها را در قافلانكوه مغلوب كرد و در ميدان جنگ به درجه سرتيپي نايل آمد.
مرگ
بعدازظهر اول شعبان ۱۳۲۸ق قواي دولتي، كه جمعا سه هزار نفر ميشدند به فرماندهي يپرم خان، يار قديمي ستارخان در تبريز و رئيس نظميه وقت باغ اتابك را محاصره كردند و پس از چندبار پيغام، هجوم نظاميان به باغ صورت گرفت و جنگ بين قواي دولتي و مجاهدين آغاز گشت. در اين جنگ قواي دولتي از چند عراده توپ و پانصد مسلسل شصت تير استفاده كردند و به فاصله ۴ ساعت ۳۰۰ نفر از افراد حاضر در باغ كشته شدند. ستارخان راه پشت بام را در پيش گرفت، اما در مسير پلهها در يكي از راهروهاي عمارت تيري به پايش اصابت كرد و مجروح شد و قادر به حركت نبود. اندكي بعد قواي دولتي او را دستگير كردند و به منزل صحصام السلطنه بردند و خود و اتباعش ناچار به خلع سلاح شدند (۳۰ رجب ۱۳۲۸ق).
بعد از اين وقايع، ستارخان خانه نشين شد و پزشكان حاذق براي مداواي پاي او تمام تلاش خود را كردند، اما معالجات به جايي نرسيد و در تاريخ ۲۸ ذي الحجه ۱۳۳۲هـ. ق (۲۵ آبان ۱۲۹۳ش/ ۱۶ نوامبر ۱۹۱۴م) در تهران دار فاني را وداع گفت و در باغ طوطي در جوار بقعه حضرت عبدالعظيم حسني در شهرري درحالي كه هزاران هزار ايراني با چشماني گريان جنازه او را تشييع ميكردند به خاك سپرده شد. او هنگام فوت حدود ۵۳ سال داشت.
satar xan hamasha satar xan dir har nada olsa. akizin yighilar yighsinar. shakilarin pozolar pozsinar. satar xan oraklarin sataridir na dovarlarin. shovinizma haylayin yashasin satar xan yashasin TURK
اولو بابك نوه سي ستارام ائللر ائشيدين ائليمه ظئولم ائده ني كيم اولا دشمن سانيرام. ارمني جانش گرفت و فارس خانه اش ويران كرده!!! ستارخانين ائويني ييخديلار !!! ستارخانين نتيجهسي سامي سردارملينين فارس خبر آژانسينا آنلاتديقلارينا گؤره، ستارخان تئهرانا داشينديقدان سونرا، بو ائو، ستارخانين عممهسي توسسوطو ايله حميد مسگري آدلي بير كيشييه ساتيلميش؛ حميد مسگرينين گئچن ايلكي اؤلوموندن سونرا تاريخي ائوين 700 مئتري سؤكولوب يئني ائولر تيكيلمهسي اوچون ساتيليب، قالان 300 مئتري ايسه ساتيلماق مرحلهسيندهدير. بازتاب خبر در ساير ساتها خانه ي سردارملي هم تخريب شد در پي سهلانگاريهاي صورت گرفته خانه ستارخان در تبريز تخريب شد خبرگزاري فارس: خانه سردار ملي ايران به دنبال بي توجهي مسئولان امر كه وظيفه حفاظت از ميراث ملي و فرهنگي را دارند در خطر نابودي قرار گرفت. مسئولين محترم كلاه هايتان را بالاتر بياندازيد.....!!!!
آي منيم قارا كونلوم چكيليپ دارا كونلوم ايستديم آغلاميام هارايي چكر كونلوم! Gedirəm Gedirəm özgə yarin şəmınə pərvanə olam Sevgimə layiq olan dilbərə divanə olam Bilmədin qədrimi sən çoxli mənə zulm elədin Gedirəm ey daş ürək mən sənə biganə olam Aqiliydim sənin eşqində belə mən dəli oldum Yöxdi imkan ki dönüb bir daha fərzanə olam Indi ki üz çövurub talee fərzanaliğim Gedirəm mən mey içəm sakine meyxanə olam Mənə leyla gerək olsun nə gözəl sevməli yar Gedirəm məcnuna tay eşqidə əfsanə olam Demədim bunlari ta sən mənə duşmən olasan Bulgunən istiyirəm mən kimə jananə olam گئديرم گئديرم اؤزگه يارين شمعينه پروانه اولام سئوگيمه لاييق اولان ديلبره ديوانه اولام بيلمه دين قدريمي سن ، چوخلي منه ظولم ائله دين گئديرم اي داش اورك من سنه بيگانه اولام عاقيليديم سنين عشقينده بئله من دلي اولدوم يوخدي ايمكان كي دؤنوب بير داحا فرزانه اولام ايندي كي اوز چؤووروب طالع فرزانه ليغيم گئديرم من مي ايچم ساكين ميخانه اولام منه ليلا گرك اولسون ، نه گوزل سئوملي يار گئديرم مجنونا تاي عشقيده افسانه اولام دئمه ديم بونلاري تا سن منه دوشمن اولاسان بولگونن ايستييرم من كيمه جانانه اولام. سوز سوز اچار سوزده گوز اچار
....... حيدربابا ، دونيا يالان دونيادى heydəarbaba dünya yalan dünyadi حيدربابا ، يار و يولداش دؤندولر heydərbaba yar o yoldaş döndülər ......... حيدربابا ، قارلى داغلار آشاندا heydərbaba qarlı dağlar aşanda .......... حيدربابا گؤيلر بوتون دوماندى heydərbaba göylər bütün dumandi ......... حيدربابا ، غيرت قانون قايناركن heydərbaba ğeyrət qanın qaynarkən ......... حيدربابا ، سنون گؤيلون شاد اولسون heydərbaba sənün göylün şad olsun
حيدربابا ، سنون اوزون آغ اولسون ! heydər baba sənün üzün ağ olsun
دؤرت بير يانون بولاغ اولسون باغ اولسون ! dört bir yanın bulağ olsun bağ olsun
بيزدن سورا سنون باشون ساغ اولسون ! bizdən sora sənün başın sağ olsun
دونيا قضو- قدر ، اؤلوم - ايتيمدى dünya qəzoğədər ölüm itimdi
دونيا بويى اوغولسوزدى ، يئتيمدى dünya boyi oğulsuzdi yetimdi
سليماننان ، نوحدان قالان دونيادى süleymanan nuhdan qalan dünyadi
اوغول دوغان ، درده سالان دونيادى oğul doğan dərdə salan dünyadi
هر كيمسَيه هر نه وئريب ، آليبدى hər kimsəyə hər nə verib alıbdi
افلاطوننان بير قورى آد قاليبدى aflatunan bir quri ad qalıbdi
بير-بير منى چؤلده قويوب ، چؤندولر bir bir məni çöldə goyub çöndülər
چشمه لريم ، چيراخلاريم ، سؤندولر çeşmələrim çiraxlarım söndülər
يامان يئرده گؤن دؤندى ، آخشام اولدى yaman yerdə gün döndi axşam oldi
دونيا منه خرابه شام اولدى dünya mənə xərabeye şam oldi
گئجه كروان يولون آزيب ، چاشاندا gecə kərvan yolun azıb çaşanda
من هارداسام ، تهراندا يا كاشاندا mən hardasam tehranda ya kaşanda
اوزاقلاردان گؤزوم سئچر اونلارى uzaqlardan gözüm seçər onları
خيال گليب ، آشيب ، گئچر اونلارى xiyal gəlib aşıb geçər onları
گونلريميز بير- بيريندن ياماندى günlərimiz bir birindən yamandi
بير- بيروزدن آيريلمايون ، آماندى bir birüzdən ayrılmayın amandi
ياخشيليغى اليميزدن آليبلار yaxşilıği əlimizdən alıblar
ياخشى بيزى يامان گونه ساليبلار yaxşi bizi yaman günə salıblar
قره قوشلار سنن قوپوپ ، قالخاركن qərə quşlar sənən qopub qalxarkən
او سيلديريم داشلارينان اويناركن o sıldırım daşlarınan oynarkən
قوزان ، منيم همتيمى اوردا گؤر qozan mənim himmətimi orda gör
اوردان اَييل ، قامتيمى داردا گؤر ordan ayıl qamətimi darda gör
دونيا واركن ، آغزون دولى داد اولسون dünya varkən ağzın doli dad olsun
سنن گئچن تانيش اولسون ، ياد اولسون sənən geçən tanış olsun yad olsun
دينه منيم شاعر اوغلوم شهريار deynə mənim şaiir oğlum şəhriyar
بير عمر دور غم اوستونه غم قالار bir ömrüdür ğəm üstünə ğəm qalar
صبر اولسا كونول قيش دا گدر شاختادا،قاردا بايرام دا گلر،گول اوسته بلبلده،باهاردا بير آزجا گولوم سن بوغمه غربته روزسون هيجراندا چاتار باشه،گلر نازلي نيگاردا يارين رهئ عشقينده كونول قان اولا، خوشدور هيجرينده گوزوم هر گئجه گيريان اولا، خوشدور من كي، بو قارا گوزلولر عشقينده اسيرم سينم هدفئ- ناوكئ- مژگان اولا خوشدور سن عصريميزين ايندي زولئيخاسي سان، اي گول! عاشيق سنه مين يوسفي كنعان اولا، خوشدور ييغما باشينا، ناز ايله بير شانه چك هردن كونلوم كيمي، زولفونده پريشان اولا، خوشدور گل سينه ني گوستر منه هر صبح زماني گول بولبول اوچون چاكئ گريبان اولا، خوشدور رخسارين اودو كونلومو ياخديقجا سئويننم پروانه اوچون شعله يئ سوزان اولا، خوشدور جانان نه جفا ائيلسه، واحيد يئنه صبر ائت عشق اهلي اسيري غم جانان اولا، خوشدور باياتلار عزيزيم آپار مني بوداغلار قار اولايدي بوداغلاردان آشارام چتين گونده دوزه رم قارانليقدان قاچارام اوزان بيلر ساز نه دي عزيزيم آنا ديليم
گول ائله آپار مني
ائل يولوندا ايتميشم
ايتيرن تاپار مني
آجيخان چؤرك ايستر
قار توكن كورك ايستر
ظاليمين إوين ييخماق
بير بؤيوك اوره گ ايستر
باهاري وار اولايدي
چوخدان گؤزوم يولدادي
اول گلن يار اولايدي
سئل تك دولوب داشارام
وطنيمه يئتيشسم
ايللر بويو ياشارام
دوستاقلاري چكه رم
وطنيمه يئتيشسم
توپراقيني اوپه رم
گؤنشه يول آچارام
وطن آدي گلنده
آدينا گول ساچارام
نازسيز بيلر ناز نه دي
باغبان آرزي سين چكر
بولبول بيلر ياز نه دي
مين دئيه ر جانا ديليم
زامان سيخيب بوغسادا
قويمارام يانا ديليم